امام الحرمین جوینی از فقهای سطح بالای شافعی است که در عصر سلوقیان در نیشابور زندگی می کرد و به عنوان یکی از مدرسین نظامیه نیشابور که تحت مدیریت عام خواجه نظام الملک طوسی بود مشغول به کار بود. یکی از کتاب های برجسته این فیه شافعی(( غياث الأمم في التياث الظلم)) است که معروف به الغیاثی است. ترجمعه عنوان کتاب یعنی ((امداد برای ملل در عصر بی عدالتی))
کتاب او به مشکلی در زمان خود می پردازد که امت اسلامی متحد نبود و علما در کشور محترم نبودند و دین اسلام به دلیل حرکت دشمن برای حذف اسلام از حکومت، قداست خود را حفظ نمی کند. او در کتاب خود که یک فقه سیاسی است امکانات و انتظاراتی را برای ارائه کامل ترین چشم انداز حکمرانی به ارمغان آورده است. اما نکته جالب توجه این کتاب آنجاست که
در تبیین سازمان امام الحرمین بر حکومت اسلامی، نظریه ای وجود دارد که در زمان او به ویژه در زمان صدارت نظام الملک (متوفی 485 هجری قمری) اعمال شد و هسته اصلی پیام و صورت بندی آن همان است که نظام الملک پایه گذاری کرد همان سازمانی که در قرن پنجم با مفهوم دولت حقوقی مدرن ظاهر شد. در الغیاثی مؤلفه های تسلیم دولت در برابر حاکمیت قانون
از تفکیک قوا، سازماندهی نظارت قضایی و تعیین اصل انتخاب رئیس دولت نظارت بر او، منزوی ساختن او، شناخت حقوق و آزادی های او و … همه مولفه هایی است که طی آن نظام الملک در ایران زمان سلجوقیان و به خصوص در زمان ملکشاه پایه گذاری گرده است.
اما سه نکته :
1- مطالعه این کتاب به همه افرادی که به حوزه سیاست اسلامی علاقه مند هستند توصیه می شود.
2- نقش خواجه نظام الملک به عنوان یک وزیری که تقریبا 30 سال در ایران حکومت کرده بسیار قابل توجه است علاوه بر اینکه عاقبت او نیز بسیار قابل توجه می باشد.
3- تاثیر پذیری فقها از سیاست های دوران خود در آرای فقهی ایشان بسیار زیاد است.