حمید رضا علی قزوینی

قرار تأمین خواسته به عنوان یک ابزار برای حفظ حقوق خواهان بوده و  طرف دعوا می تواند  ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ قرار با یک لایحه به آن اعتراض نماید که دادگاه در اولین جلسه به آن رسیدگی نموده و اتخاذ تصمیم می نماید.  گاهی اوقات ممکن است تامین خواسته به حقوق اشخاص ثالث لطمه بزند. سوال مهم این است که آیا شخص ثالث می‌تواند به چنین قرارهایی اعتراض کند؟ پاسخ در خصوص اعتراض ثالث اجرایی مثبت ودر خصوص اعتراض ثالث حکمی منفی است و قانونگذار راهکارمشخصی برای هر یک از این موارد پیش‌بینی کرده است که در دو مثال ذیل مورد بررسی قرار می گیرد.

مثال اول

فرض کنید آقای الف از آقای ب 100میلیون تومان طلبکار است و برای وصول طلب خود، ملکی را که به نام آقای ب است توقیف می‌کند. اما این ملک در واقع چند ماه قبل به فرزند آقای ب (شخص ثالث) منتقل شده و سند عادی  دارد. در این حالت فرزند آقای ب می‌تواند با ارائه سند عادی و هر آنچه نشان دهنده وقوع عقد بیع است  به دادگاه در قالب اعتراض ثالث اجرایی اعتراض کند و در صورت اثبات ادعا، ملک از توقیف آزاد می‌شود. شخص ثالث که جزو طرفین اصلی دعوا نیست، در صورتی که مال توقیف شده متعلق به او باشد، و البته اصل موضوع دعوا مال توقیف شده نباشد می‌تواند به قرار تأمین خواسته اعتراض کند. این حق در مواد ۱۴۷ و 146 قانون اجرای احکام مدنی پیش‌بینی شده است. اعتراض ثالث اجرایی در واقع راهکاری است برای حمایت از حقوق کسانی که اموالشان به اشتباه تحت تأثیر قرار تأمین خواسته قرار گرفته است.

مثال دوم

آقای الف خودرویی را در آبان 1403 از آقای ب خریداری  نموده  است ولی آقای ب آن را  تحویل نمی دهد لذا درخواست الزام به تحویل همراه با تامین خواسته و توقیف خودرو را می دهد حال این خودرو  در اردیبهشت 1403 و با قراردادی مقدم توسط الف به آقای ج فروخته شده و هم اکنون نیز در اختیار اوست لیکن به ناگاه توقیف می شود . در این حالت آقای ج به عنوان شخص ثالث چه اعتراضی به قرار تامین خواسته می تواند داشته باشد.  

چنانچه ملاحظه می شود اعتراض شخص ثالث به نحوه اجرای حکم نیست بلکه به اصل ادعای خواهان می باشد لیکن شخص ثالث نمی تواند اعتراض ثالث حکمی نماید چرا که موضوع اعتراض ثالث حکمی صدور یک رای قطعی  است که مخل حقوق شخص ثالث شده باشد و در اینجا و در این مرحله صرفا قراری برای توقیف مال صادر شده است.  از اینجهت شخص ثالث می بایست در قالب دعوای ورود ثالث موضوع ماده 130 قانون آیین دادرسی مدنی به دعوای کنونی ورود نماید چرا که این ماده شرط ورود شخص ثالث را وجود حق در دعوای طرح شده مطرح می نماید  و در اینجا شخص ثالث دقیقا ادعای حقی نسبت به موضوع اصلی دعوای طرفین دارد .حال با ورود شخص ثالث در دعوای اصلی وی طرف دعوا نمایده می شود و می تواند از ظرفیت ماده 116 قانون آیین دادرسی مدنی در اولین جلسه رسیدگی به دعوای ورود ثالث جهت اعتراض به قرار استفاده نماید.

اعتراض ثالث اجرایی + قرار تامین خواسته + اعتراض ثالث حکمی به قرار تامین خواسته